ความผูกพัน

พี่อัญญานักเรียนชั้นอนุบาล ๓ ที่เพิ่งเข้าเรียนใหม่ในโรงเรียนกาละพัฒน์ ของภาคเรียนที่ ๒ ซึ่งผ่านมา ๕ สัปดาห์
แต่ก่อนนั้นพี่อัญญาจะไม่ชอบไปโรงเรียนเลย ส่วนใหญ่จะอยู่บ้านกลับคุณแม่

จนกระทั่งเข้าเรียนโรงเรียนกาละพัฒน์ พี่อัญญาชอบมาโรงเรียนทุกวัน ไม่เคยขาดเรียนเลยสักครั้ง

ดังเหตุการณ์วันนี้ ตอนรับประทานอาหารกลางวัน คุณพ่อคุณแม่มาขออนุญาตรับลูกกลับบ้านก่อน
เพราะคุณพ่อคุณแม่จะไปทำธุระในตอนบ่าย เมื่อพี่อัญญาทราบว่าตนเองจะไม่ได้อยู่กับเพื่อนๆ แล้ว
จึงขอให้คุณครูช่วยบอกเพื่อนด้วย

พอรับประทานอาหารเสร็จ พี่อัญญาก็เดินโบกมือลาเพื่อนที่ละคน
ด้วยการเรียกชื่อ มองตา และโบกมือ ทำอย่างนี้กับทุกๆ คน
จากนั้นก็เดินไปบอกคุณครูก่อนกลับกับคุณพ่อคุณแม่

ท่าทางที่แสดงออกมา บ่งบอกถึงความรักและความผูกพันที่ทุกคนมีให้แก่กันและกัน
เป็นมิตรภาพในสังคมเล็กๆ ที่มีแต่ความปรารถนาดีต่อกันด้วยความจริงใจ

การเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติจริง

วันหนึ่งพี่ๆ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ ชวนกันทำอาหารรับประทานเอง โดยไม่ให้คุณป้าแป๋ว(แม่ครัว)เตรียมอาหารกลางวันให้


ข้อตกลงที่ทุกคน(ครูและเด็ก)ได้ช่วยกันสร้างขึ้นมา มีอยู่ว่า

- หาวัตถุดิบที่มีในโรงเรียนกาละพัฒน์เท่านั้น

- จะไม่ใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าในการเตรียมอาหาร

- อาหารทุกอย่างทุกคนช่วยกันเตรียม

- ทุกคนได้รับประทานอาหารกลางวันด้วยกัน


เมื่อได้ข้อตกลงเรียบร้อยแล้ว ครูก็สื่อสารให้ผู้ปกครองทราบถึงเป้าหมายและวิธีการจัดกระบวนการเรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องนี้

จากนั้นก็เริ่มกระบวนการเรียนรู้ด้วยการลงมือปฎิบัติจริง

ครูและเด็กช่วยกันขุดมันเทศ ที่ปลูกข้างขุมเหมือง


ชวนกันเก็บผักในโรงเรียน












ช่วยกันปรุงอาหาร พร้อมสำหรับรับประทาน






คำกล่าวขอบคุณก่อนกินข้าว

ข้าวเอ๋ยข้าวสุก ต้องกินทุกบ้านทุกฐานถิ่น
กว่าจะมาเป็นข้าวให้เรากิน
ชาวนาสิ้นกำลัง เกือบทั้งปี
ต้องทนแดดทนฝนทนลมหนาว
กว่าจะได้ข้าวจากนามาถึงนี่
คนกินข้าวควรคิดดูให้ดี
ว่าผู้มีคุณแก่เราคือชาวนา
ข้าวทุกจาน อาหารทุกอย่าง
อย่ากินทิ้งขว้าง เป็นของมีค่า
ผู้คนอดอยาก มีมากหนักหนา
สงสารบรรดา เด็กไม่มีกิน
ขอบคุณพ่อแม่ที่ให้กำเนิดเรามา
ขอบคุณโลกที่ได้ให้เราอาศัยอยู่
ขอบคุณทุกคนที่ให้หนูได้รับประทานอาหารในมื้อนี้
หนูจะรับประทานอาหารอย่างเอร็ดอร่อย
ขอบคุณครับ/ค่ะ

คำกล่าวเหล่านี้เพิ่งเข้าใจอย่างลึกซึ้ง ในวันที่ได้ลงมือทำและสัมผัสเอง

ความรับผิดชอบร่วม

ตอนสมัยเป็นเด็กๆ คุณยายเคยเล่าให้ฟังว่า เมื่อก่อนคุณยายไม่ได้ไปเรียนที่โรงเรียนเหมือนทุกวันนี้ ทุกอย่างเรียนรู้อยู่ที่บ้านหรือวัดโดยมีพระเป็นผู้สอนหนังสือ ดังนั้นวัดจึงเป็นศูนย์รวมทุกคน ทั้งเด็กและผู้ปกครอง บนพื้นฐานแห่งความดีงาม

พอผ่านมารุ่นคุณพ่อคุณแม่เริ่มมีโรงเรียน ทุกคนมุ่งไปที่โรงเรียนมีคุณครูเป็นผู้สอนหนังสือ ต้องท่องจำบทเรียนทั้งหมดที่มีอยู่ในตำรา จากนั้นก็สอบวัดความรู้ทั้งหมดที่ท่องมาจากตำราเพียงแค่ครั้งเดียว แล้วก็นำคะแนนที่ได้มาตัดสิน เปรียบเทียบและจัดอันดับผู้เรียน เด็กๆ ที่ท่องตำราได้ทั้งหมดได้รับความภาคภูมิใจและคิดว่าตนเองเก่ง ส่วนคนที่ทำไม่ได้กลับรู้สึกแย่ ท้อแท้ ขาดความมั่นใจและได้รับการตีตราว่าโง่ จากนั้นคุณครูก็ส่งใบคะแนนนั้นไปให้ทางบ้านเพื่อให้ทุกคนรับรู้ว่าผลการเรียนของลูกเป็นอย่างไร โดยไม่มีทางได้รับรู้ว่า แต่ละวันที่โรงเรียนลูกทำอะไร ทำอย่างไรและลูกเป็นอย่างไร มารับรู้อีกครั้งตอนที่ได้รับผลการเรียนจากทางโรงเรียน การศึกษาให้คุณค่าที่คะแนนมากกว่าการพัฒนาความเป็นมนุษย์ ทุกคนจึงพยายามดิ้นรน ไขว่คว้าและวิ่งหาคะแนนเหล่านั้น

จากบทเรียนที่ผ่านมาจากรุ่นหนึ่งสู่อีกรุ่น ทำให้การศึกษาต้องหันกลับมาทบทวนกระบวนการทำงานระหว่างบ้านและโรงเรียน ทั้งสองส่วนต้องทำงานด้วยกัน เพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างแท้จริงและต่อเนื่อง

ทำไมโรงเรียนกาละพัฒน์จึงให้ความสำคัญกับการทำงานร่วมกับผู้ปกครอง
เนื่องจากทางโรงเรียนต้องการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ซึ่งประกอบไปด้วย
- ความฉลาดทางด้านจิตวิญญาณ(SQ)และความฉลาดทางด้านอารมณ์(EQ)
- ความฉลาดทางด้านปัญญาการคิด(IQ)
- ความฉลาดทางด้านร่างกาย(PQ)

ซึ่งการปฏิบัติในวิถีโรงเรียนจะต้องทำอย่างมีความหมาย มีเหตุผลและคงเส้นคงวา ในขณะเดียวกันโรงเรียนยังต้องตระหนักอยู่เสมอว่าผู้ปกครองทุกคนมีส่วนเกื้อกูลต่อความก้าวหน้าของเด็ก การสร้างความเข้าใจอย่างต่อเนื่องด้วยวิธีการที่หลากหลาย จะช่วยให้ผู้ปกครองเห็นความสำคัญต่อการพัฒนาในเชิงจิตวิญญาณซึ่งเป็นสิ่งนามธรรม ในที่สุดผู้ปกครองจะเข้ามามากขึ้น พร้อมที่จะเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนในโรงเรียน เมื่อผู้ปกครองได้เรียนรู้วิถีชุมชนจากบทเรียนที่เกิดขึ้นจริงภายในโรงเรียน ผู้ปกครองก็จะนำกลับไปสู่ชุมชนจริงของตนเอง

การศึกษาคือความรับผิดชอบร่วมกันระหว่างบ้านและโรงเรียน

เรียนรู้ผ่านการเล่น

เช้า กลางวันและเย็น จะเห็นคุณครูทุกคนเล่นอยู่กับเด็กๆ บางก็ชวนกันเล่นวิ่งไล่จับ บางก็เล่นกีฬาด้วยกัน บางก็เล่นทราย เล่นขายของ

ทำไมคุณครูต้องเล่นกับนักเรียน

เพราะการเล่นเป็นสิ่งที่เด็กๆ ทุกคนชื่นชอบ ทำให้รู้สึกผ่อนคลายทางความคิด มีอิสระในการแสดงออก อีกทั้งลดช่องว่างระหว่างครูกับเด็ก สร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ครูจะได้เข้าใจและเห็นคุณค่าเด็กแต่ละคน ด้วยการเรียนรู้อย่างเป็นธรรมชาติ เพราะมีเพียงมนุษย์เท่านั้นที่สามารถถ่ายทอดความเป็นมนุษย์สู่มนุษย์ได้














ความสัมพันธ์แนวราบระหว่างครูกับเด็ก จะลดความกลัวที่เป็นอุปสรรคต่อการเรียนรู้ของทั้งครูและเด็ก

......ไม่ง้อพี่เต่าทอง....

เช้าวันที่ 25 พ.ย 54 ครูแทน ซินเซีย มุกดา เดินชมสวนห้องพวงชมพูที่เคยได้ปลูกดอกไม้ด้วยกัน อยู่ๆ ก็เห็น เต่าทองตัวใหญ่

ครูแทน: เด็ก ๆ มาดูพี่เต่าทองต้วใหญ่ ค่ะ น่ารักจังเลย

ซินเซีย มุกดา : โอ้โห้ ตัวใหญ่มากเลยค่ะ

มุกดา : ครูแทนตรงนี้ก็มีพี่เต่าทอง

ซินเซีย: ครูแทนตรงนี้ก็มีพี่เต่าทอง เยอะไปหมดเลย

.........ครูแทนและเด็ก ๆ ยิ้มด้วยความดีใจ.......

มุกดา: ดีจังเลยค่ะครูแทน เดี๋ยวนี้เราไม่ต้องง้อให้พี่เต่าทองมาหาเราแล้ว

ซินเซีย : ใช่ เมื่อก่อนน่ะ ต้องไปจับมาปล่อยตรงพี่ดอกไม้ เดี๋ยวนี้นะไม่ได้เชิญมา ก็ยังมา (หัวเราะ)

...........เด็ก ๆ และครูแทน พากันหัวเราะ เพราะเดี่ยวนี้สวนกาละพัฒน์ ไม่ต้องง้อพี่เต่าทองแล้ว............

สร้างชุมชน

ตอนเย็นทุกวันพุธหลังเลิกกิจกรรมในชั้นเรียน ทางผู้ปกครองจะร่วมกลุ่มมาจัดกิจกรรมให้ทุกคนได้มาเล่นและทำงานร่วมกัน
เช่น เล่นดนตรี กีฬา ทำอาหารและทำงานประดิษฐ์ โดยมีกลุ่มผู้ปกครองเป็นผู้จัด ส่วนนักเรียนและคุณครูเป็นผู้เข้าร่วมเรียนรู้ในกิจกรรมนั้นๆ

เมื่อวานคุณแม่ซันซันและซินเซีย คุณแม่ต้นไม้ คุณแม่ข้าวปั้นพาคุณครู นักเรียนและผู้ปกครองคนอื่นๆ ประดิษฐ์ของเล่นจรวดจากขวดน้ำ ซึ่งทีมผู้จัดได้วางแผนการทำงาน โดยประชาสัมพันธ์รับบริจาคขวดน้ำ จากนั้นก็แบ่งบทบาทหน้าที่ พร้อมทั้งเตรียมอุปกรณ์มาใช้สำหรับทำกิจกรรมด้วย พอถึงเวลาทุกคนก็ได้ลงมือทำของเล่นจรวดจากขวดน้ำและนำไปเล่นด้วยกัน ระหว่างเด็กกับเด็ก ครูกับเด็ก ผู้ปกครองกับเด็ก ผู้ปกครองกับผู้ปกครอง ทุกคนต่างได้เล่นด้วยกัน

ซึ่งเป็นการสร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้ปกครอง ครูและเด็ก ทำให้เกิดบรรยากาศที่ดีต่อการเรียนรู้ภายใน ทั้งยังเป็นแบบอย่างของสังคมแห่งการเกื้อกูลดูแลกันและร่วมเรียนรู้ไปด้วยกัน

ก้อนหินช่วยมด

ตอนเช้าหลังจากเข้าแถวเคารพธงชาติ คุณครูจะพาเด็กๆ เดินสำรวจและชมธรรมชาติรอบๆ บริเวณโรงเรียน
เพื่อให้เด็กมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมและกระตุ้นพลังชีวิต วันนี้คุณครูเอกได้ปล่อยน้ำลงไปในแปลงนา
ซึ่งมีสัตว์อาศัยอยู่ในนั้น เช่น ปลาดุก หอย มด แมลงและสัตว์อื่นๆ อีกมากมาย
พอมีน้ำลงไปสัตว์ทุกตัวต่างพยายามดิ้นรนให้ชีวิตตนเองรอด ขณะเดินสำรวจ พี่บอสนักเรียนชั้นอนุบาล ๒
สังเกตเห็นมดพยายามจะหนีน้ำที่ไหลลงมา จึงคิดหาวิธีที่จะช่วยชีวิตมดเหล่านั้น แต่ยังคิดไม่ออก
จึงเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาร่างกายและสุนทรียะก่อน เมื่อสิ้นสุดกิจกรรมคุณครูนิกพาเด็กๆ เดินกลับห้อง ระหว่างทางพี่บอสพบก้อนหินจำนวน ๒ ก้อน จึงเก็บก้อนหินติดมือมาด้วย พอเจอคุณครูแจ๋วพี่บอสก็เอยว่า

พี่บอส:คุณครูแจ๋วครับบอสฝากก้อนหินไว้กับคุณครูแจ๋วด้วยครับ
ครูแจ๋ว:ทำไมครับ
พี่บอส:เมื่อเช้ามีมดถูกน้ำท่วม บอสจะเอาก้อนหินไปทำสะพานให้มดหนีน้ำท่วมครับ
ครูแจ๋ว:ดีจังเลยมดเหล่านั้นจะมีคนใจดีมาช่วยชีวิตแล้ว ครูแจ๋วจะเก็บก้อนหินไว้ให้นะค่ะ ขอบคุณพี่บอสมากค่ะ

สิ่งเล็กๆที่มีพลังยิ่งใหญ่ คือจิตใจแห่งการให้และหวังดี

ความรู้สึกจากใจ

พี่ออสการ์นักเรียนชั้นอนุบาล ๒ นั่งรอเก็บถาดอาหารของตนเอง เพื่อนำไปล้างหลังจากรับประทานอาหารกลางวันเสร็จเรียบร้อย ช่วงขณะที่รอคุณครูจึงเข้าไปพูดคุยด้วย พี่ออสการ์จึงเอยถามว่า

ออสการ์:คุณครูแจ๋วเคยเข้าโรงเรียนไหมครับ
ครูแจ๋ว:เคยค่ะแต่โรงเรียนครูแจ๋วอยู่ที่บ้านนอก มีทุ่งนา วัว ควายและป่าไม้เยอะมากค่ะ
แล้วออสการ์ล่ะคะเคยเข้าโรงเรียนไหมค่ะ
ออสการ์:เคยเข้าครับ ที่โรงเรียนเก่าให้เด็กดูการ์ตูนตลอดเลย ครูก็ใจร้ายและตีเด็ก
ครูแจ๋ว:ทำไมครูใจร้ายและตีเด็กคะ
ออสการ์:เพราะเด็กดื้อ ไม่ฟังครู ไม่ทำตามที่ครูสั่ง
ครูแจ๋ว:ออสการ์เคยถูกตีไหมคะ
ออสการ์:เคยครับ เพราะตอนนั้นออสการ์ดื้อและไม่ฟังครู
ครูแจ๋ว:แต่โรงเรียนเก่าเปิดการ์ตูนให้เด็กๆดูไม่ชอบเหรอคะ
ออสการ์:ไม่ชอบครับ เพราะออสการ์ชอบเล่นทรายและเล่นกับเพื่อนมากกว่า
ครูแจ๋ว:ที่โรงเรียนกาละพัฒน์ออสการ์ชอบอะไรที่สุดคะ
ออสการ์:ชอบสนามเด็กเล่น ทราย เพื่อน คุณครู อาหารและชอบทุกอย่างเลยครับ
ครูแจ๋ว:อะไรที่ไม่ชอบล่ะคะ
ออสการ์:ไม่มีเลยครับ ออสการ์ชอบทุกอย่างเลยครับ

บรรยากาศและสิ่งแวดล้อมที่เกื้อหนุนให้เมล็ดพันธุ์ที่ดีในจิตได้เติบโต ด้วยการให้ความรักและความเมตตาเสมอ ซึ่งมีความสำคัญยิ่งต่อความมั่นคงทางจิตใจของเด็ก อีกทั้งความรู้สึกปลอดภัยไม่ได้ถูกคุกคาม
จะกระตุ้นการเรียนรู้และแรงจูงใจเชิงบวกได้อย่างดี

ธรรมชาติ....ธรรมดา

หลังจากรับประทานอาหารกลางวันเสร็จเรียบร้อย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
ก็เดินสำรวจธรรมชาติจากโรงอาหารไปยังห้องเรียน

วันนี้เด็กสามคนได้หยุดยืน แล้วมองบริเวณทางเดิน ดูมด แมลงที่เดินเล่นอยู่บริเวณนั้น
ทั้งสามนั่งเฝ้าและสังเกตพฤติกรรมที่แสดงออกของสัตว์แต่ละชนิด บางก็เดินเซไปมา บางก็เดินชนกัน
ขณะนั่งดูก็ชอบใจในพฤติกรรมที่แสดงออกของสัตว์ จนส่งเสียงหัวเราะออกมาด้วยความพอใจ
คุณครูเห็นเด็กนั่งจึงเข้าไปร่วมสังเกตด้วย
คุณครู:มดเหล่านี้จะเดินทางไปไหนคะ
เด็กๆ:ไปบ้านของมัน ไปหากิน ไปเที่ยว
คุณครู:วันนั้นครูแจ๋วไปที่สนามบินเพื่อรับคุณครูใหญ่วิเชียรมาที่โรงเรียน ขณะที่ยืนรอรับก็เห็นชาวต่างประเทศมาภูเก็ตเยอะมาก
ทุกคนต่างหารถเพื่อเดินทางต่อไป สามีภรรยาคู่หนึงก็มีรถแท็กซีมารับออกจากสนามบินไป เมื่อครูใหญ่มาถึงพวกเราจึงขับรถออกจากสนามบินมา ระหว่างทางก็เห็นรถจอดเต็ม ทั้งรถตำรวจและรถหน่วยกู้ชีพ จึงขับมาอย่างช้าๆ จนเห็นว่ามีอุบัติเหตุเกิดขึ้น รถแท็กซี ๒ คันชนกัน สภาพรถพังทั้งคน ตรงบริเวณเบาะหลังมีสามีภรรยาชาวต่างประเทศที่พึ่งนั่งแทกซี่ออกจากสนามบินมา บัดนี้พวกเขาได้กลายเป็นศพแล้ว พวกเราในรถจึงถามกันว่า "พวกเขามาที่ภูเก็ตเพื่ออะไร แล้วได้ทำสิ่งนั้นหรือยัง"
เด็กๆ:พวกเขาอาจมาเที่ยวในช่วงวันหยุด อาจมาทำงาน อาจมาพักที่บ้าน
คุณครู:เกิดอะไรขึ้นคะ
เด็กๆ:พวกเขาตาย เกิด แก่ เจ็บ ตายค่ะคุณครู
คุณครู:เกิด แก่ เจ็บ ตายเป็นอย่างไรคะ

เด็กๆ เดินไปที่ต้นประดู่แล้วชี้ใบเล็กที่กำลังงอกออกจากกิ่งแล้วพูดว่า"เกิดค่ะ"
ต่อมาก็ชี้ไปที่เหลืองมากๆ แล้วบอก"แก่" ใบที่มีรอยขาดหรือจุดด่างดำ "เจ็บ"
ส่วนใบที่ร่วงหล่นอยู่ที่พื้นดินแล้ว "ตาย"

เด็กๆ สามารถเปรียบเทียบความเป็นไปของธรรมชาติด้วยความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง

ขอบคุณ

นักเรียนชั้นอนุบาล ๑ เดินต่อแถวรถไฟมาที่โรงอาหาร โดยมีป้าแป๋ว(แม่ครัว)คอยจัดเตรียมอาหารไว้รอเด็กๆ
ขบวนรถไฟค่อยๆ เคลื่อนจากอาคารเรียนมาเรื่อยๆ จนมาถึงโรงอาหาร
ขณะเคลื่อนขบวนรถไฟมา เด็กๆ ช่วยกันร้องเพลงแจวเรือ ซึ่งในเพลงจะต้องเชิญแต่ละคนขึ้นมาแจว
พอมองเห็นป้าแป๋ว เด็กๆ ก็บอกว่า
...แจวเรือไปซื้อแก้ว(๒ รอบ)...ขอเชิญป้าแป๋วลุกขึ้นมาแจว

หลังจากนั้นทุกคนก็แยกย้ายกันนั่งที่โต๊ะอาหาร โดยมีคุณครูตาลเป็นผู้ดูแล
ครูตาล:ขอบคุณน้องเนย ขอบคุณน้องกอข้าว ขอบคุณน้องณัฎ ขอบคุณน้องซานจู

ขณะที่ครูตาลกำลังกล่าวชมเด็กๆ แต่ละคนอยู่นั้น เสียงก็เริ่มเงียบลง
ครูตาล:ขอบคุณเด็กๆ ที่น่ารักทุกคนค่ะ วันนี้น้องแจ็คๆ จะเป็นนำกล่าวขอบคุณข้าว เชิญน้องแจ็คๆ ค่ะ
น้องแจ็ค:ทุกคนพร้อม
ทุกคน:ข้าวเอ๋ยข้าวสุก ต้องกินทุกบ้านทุกฐานถิ่น
กว่าจะมาเป็นข้าวให้เรากิน ชาวนาสิ้นกำลังเกือบทั้งปี
ต้องทนแดดทนฝนทนลมหนาว กว่าจะได้ข้าวจากนามาถึงนี่
คนกินข้าวควรคิดดูให้ดี ว่าผู้มีคุณแก่เราคือชาวนา
ข้าวทุกจาน อาหารทุกอย่าง
อย่ากินทิ้งขว้าง เป็นของมีค่า
ผู้คนอดอยาก มีมากหนักหนา
สงสารบรรดา เด็กไม่มีกิน
ขอบคุณพ่อแม่ที่ให้กำเนิดเรามา
ขอบคุณโลกที่ได้ให้เราอาศัยอยู่
ขอบคุณทุกคนที่ให้หนูได้รับประทานอาหารในมื้อนี้
หนูจะรับประทานอาหารอย่างเอร็ดอร่อย
ขอบคุณครับ/ค่ะ
ครูตาล:เชิญเด็กดีรับประทานค่ะ
เด็กๆ:ขอบคุณค่ะ แจ็คๆ คุณครูตาล คุณครูภา คุณป้าแป๋วและคุณป้าสาว

หลังจากนั้นก็ลงมือรับประทานอาหารที่ป้าแป๋วได้จัดเตรียมไว้ให้ทุกคน พอได้ลิ้มรสอาหาร ก็บอกป้าแป๋วว่า
เด็กๆ:คุณป้าแป๋วอร่อยมากค่ะ

แล้วทุกคนก็รับประทานอย่างเอร็ดอร่อย

ทำไมทุกคนต้องกล่าวขอบคุณข้าว เพื่อน คุณครูและแม่ครัว

เพราะขณะเด็กกล่าวคำขอบคุณจะรู้สึกปิติ เกิดคุณค่าในตนเองและมองเห็นคุณค่าของสิ่งนั้น

ดอกเอย....ดอกไม้

ณ บริเวณหน้าห้องเรียน คุณครูและเด็กๆ ได้ช่วยกันปลูกต้นไม้และดอกไม้หลากหลายชนิด
เช่น บานบุรี ชวนชม ตะไคร่ อัญชัน
เพื่อเป็นร่มเงาและจัดบรรยากาศให้ได้สัมผัสกับธรรมชาติอย่างใกล้ชิด
โดยเฉพาะต้นอัญชัน พอเริ่มเติบโต ก็จะหาที่ยึดเพื่อเลื่อยจากจุดหนึ่งไปยังจุดหนึ่ง จนเติบโตเต็มที่
ก็ให้ดอกสีน้ำเงินม่วงบานสพรั่งเต็มต้น เด็กๆ เฝ้าสังเกตและรอคอยการเติบโตของดอกอัญชันแต่ละดอก
เด็กๆ บางคนเดินผ่าน แล้วเด็ดออกมากินสดๆ เสมือนขนมแสนอร่อย
เด็กๆ บางกลุ่ม ก็นำไปแปรรูปเป็น ดอกอัญชันชุบแป้งทอดหรือต้มทำน้ำอัญชัน

เมื่อวันจันทร์ ที่ ๒๑ เดือนพฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๕๔

หลังจากรับประทานอาหารว่างเช้า พี่ปลื้มและพี่ลันตา นักเรียนชั้นอนุบาล ๒ ช่วยกันเก็บดอกอัญชัน ประมาณ ๒๐ ดอก
ใส่อุ้งมือทั้งสอง แล้วเดินมาหาให้คุณครู พร้อมเอยว่า
เด็กๆ:คุณครูแจ๋วค่ะ อยากทำดอกอัญชันทอดกรอบค่ะ
ครูแจ๋ว:เรามีกระทะและน้ำมันพืชไหมคะ
เด็กๆ:ไม่มีค่ะ
ครูแจ๋ว:จะทำอย่างไรกับดอกอัญชันที่เด็กๆ เก็บมาคะ
เด็กๆ:ไม่มีน้ำมันพืช แต่เรามีน้ำและกระทะ นำมาต้มได้ค่ะ
ครูแจ๋ว:กระทะไฟฟ้าอยู่ที่ไหนคะ
เด็กๆ:อยู่ห้องน้องอนุบาล ๑

เมื่อรู้ว่ากระทะไฟฟ้าอยู่ที่ห้องอนุบาล ๑ เด็กๆ ไม่รอช้ารีบวิ่งไปขอกระทะไฟฟ้า
จากนั้นก็ตั้งกระทะต้มน้ำจนเดือด แล้วนำดอกอัญชันใส่ลงไปในหม้อ เฝ้าสังเกตการเปลี่ยนสีจากสีขาวกลายสีน้ำเงินม่วง
ในทุกขั้นตอนเด็กๆ เฝ้ารอด้วยใจจดจ่อ เมื่อได้น้ำอัญชันแล้ว ก็นำไปรับประทานกับข้าว โดยตักน้ำราดลงไปในข้าว จากสีข้าวธรรมดาก็เปลี่ยนเป็นข้าวสีน้ำเงินม่วง

เหตุการณ์นี้เป็น กระบวนการเรียนรู้จากธรรมชาติ ด้วยการลงมือปฏิบัติจริง จนเกิดความรู้และความเข้าใจอย่างแท้จริง

ทำไมต้องมีวันหยุด

วันศุกร์ ที่ ๑๘ เดือนพฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๕๔
ในตอนเย็นของวันนั้น เด็กๆ คุณครูและผู้ปกครองชวนกันมาขีดเขียนหรือวาดภาพ
พร้อมทั้งระบายสีตามพื้นทางเดิน เช่น รอยเท้าซ้าย-ขวาสลับกันไป ตารางสี เกมความน่าจะเป็น ตารางตัวเลข เป็นต้น
ซึ่งกิจกรรมนี้จะช่วยกระตุ้นการคิด ค้นหาวิธีเล่น กระโดด และการเคลื่อนไหวร่างกาย
ซึ่งทุกคนช่วยกันทำด้วยความตั้งใจ ช่วยผสมสี วาด ขีดเขียน ระบายสี หรือบริการส่งสีจากจุดผสมไปยังที่วาดระบายสี
เริ่มทำงานตั้งแต่เวลา ๑๕.๐๐ น.จนถึงเวลา ๑๗.๐๐ น. พอทำทุกอย่างเสร็จสิ้น พี่แอนนี่นักเรียนชั้นอนุบาล ๓ ก็เดินสำรวจตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนถึงจุดสิ้นสุด จากนั้นก็เดินเวียนอีกรอบ แล้วมายืนเกาะรั้วแล้วมองไปที่ขุมน้ำนานพอสมควร
คุณครูเห็นพี่แอนนี่ยืนคนเดียวจึงเดินเข้าไปทัก
คุณครู:ทำอะไรคะ
พี่แอนนี่:ดูต้นมันเทศ ครูแจ๋วเคยกินไหมคะ
คุณครู:เคยกินค่ะ ทำไมพี่แอนนี่รู้จักต้นมันเทศล่ะคะ
พี่แอนนี่:คุณครูแทนเคยพาพวกหนูมาขุดแล้วเอาไปเผากินค่ะ

พอพูดจบก็ยืนเงียบสักพัก แล้วก็เอยขึ้นว่า
พี่แอนนี่:คุณครูแจ๋ว ทำไมต้องมีวันหยุด หนูอยากมาโรงเรียนทุกวันเลย จะได้เล่นกับเพื่อนๆและได้พบคุณครูด้วยค่ะ
แล้วพี่แอนนี่ก็หันมายิ้มให้คุณครู ส่วนคุณครูก็ส่งยิ้มให้ จากนั้นทั้งสองก็จับมือกันยืนมองสายน้ำ ทุ่งหญ้าและต้นไม้ต่อไป

พบ ผอ.

หลังรับประทานอาหารว่างเช้า เป็นช่วงพัฒนาการคิดและจินตนาการ ซึ่งเป็นกิจกรรมหนึ่งในกิจกรรมสี่หลักของนักเรียนชั้นอนุบาล เช่น กิจกรรมพัฒนาร่างกายและสุนทรียะ, กิจกรรมจิตศึกษา,กิจกรรมพัฒนาสติปัญญา ,กิจกรรมพัฒนาการคิดและจินตนาการ โดยให้เด็กๆ ได้เล่นอิสระตามจินตนาการที่บริเวณสนามเด็กเล่นและมีอุปกรณ์ต่างๆ ให้ใช้ประกอบการเล่น

วันหนึ่งขณะที่พี่ลันตา นักเรียนชั้นอนุบาล ๒ กำลังเล่นกะลา ใบที่มันแตกอยู่แล้ว มันจึงขูดที่นิ้วทำให้ถลอกเล็กน้อย
พี่ลันตาจึงเดินไปหาคุณครูแล้วบอกว่า
พี่ลันตา:หนูจะไปหาครูแจ๋ว

แล้วพี่ลันตาก็เดินมาหาคุณครูแจ๋วที่ห้องทำงาน ก่อนจะถึงห้องทำงานของครูแจ๋วจะต้องผ่านโรงอาหารก่อน ตอนนั้นป้าแป๋วและป้าสาวกำลังเตรียมอาหารกลางวันไว้ให้เด็กๆ พอเห็นพี่ลันตาเดินมา ป้าทั้งสองจึงร้องถาม
ป้าแป๋ว: พี่ลันตาจะไหนคะ
พี่ลันตา: ไปหา ผอ(ซึ่งไม่เคยมีใครเรียก ส่วนใหญ่ทุกคนจะเรียกว่า"ครูแจ๋ว")
ป้าสาว: มีอะไรคะ บอกป้าก่อนได้ไหม
พี่ลันตา: หนูจะไปหา ผอ

จากนั้นพี่ลันตาก็ไม่รอช้า รีบเดินขึ้นมาหาอย่างรวดเร็ว พอเห็นหน้า
พี่ลันตา: หนูคิดถึงครูแจ๋วค่ะ
ครูแจ๋ว: ครูแจ๋วก็คิดถึงหนูค่ะ มีอะไรให้ครูแจ๋วช่วยไหมค่ะ
พี่ลันตา: นิ้วหนูถลอก ครูแจ๋วช่วยทำแผลให้หนูหน่อยค่ะ

แล้วสองคนก็ช่วยกันทำความสะอาดและปฐมพยาบาลเบื้องต้น
จากเหตุการณ์ครั้งนี้พี่ลันตาได้เรียนรู้ ได้เผชิญและแก้ปัญหา ด้วยประสบการณ์จริง

ทำไมป้าไม่ทำงาน

ป้าแป๋วเป็นแม่ครัวที่ำทำอาหารให้เด็กๆ คุณครูและพนักงานทุกคนของโรงเรียนกาละพัฒน์ได้รับประทาน

ในทุกวัน คุณครูก็จะพาเด็กๆ มารับประทานอาหารที่อาคารเอนกประสงค์ โดยมีคุณป้าแป๋วและคุณป้าสาวคอยบริการอาหารให้เด็กๆ

วันหนึ่งขณะรับประทานอาหารกลางวัน น้องภูเก็จ นัักเรียนชั้นอนุบาล ๑ จะเติมอาหารเพิ่มจึงยกถาดอาหารมาบริเวณเติมอาหาร
แต่ป้าแป๋วและป้าสาวไม่ได้อยู่บริเวณนั้น เพราะป้าสาวไปทำความสะอาดห้องเรียน ส่วนป้าแป๋วเข้าไปเตรียมอาหารว่างบ่ายในครัว
คุณครูจึงลุกขึ้นไปช่วยเหลือ น้องภูเก็จมองหน้าด้วยความสงสัย พอป้าแป๋วทำทุกอย่างเสร็จจึงเดินออกมา

น้องภูเก็จ : ป้าสาวไปไหนครับ
ป้าแป๋ว : ป้าสาวไปทำงานค่ะ
น้องภูเก็จ : แล้วทำไมป้าแป๋วไม่ทำงาน
ป้าแป๋ว : (ยิ้ม)ป้าแป๋วไปทำงานในครัว ไม่ได้ทำงานตรงนี้ครับ
น้องภูเก็จ : (ยิ้ม)เหรอ

จากนั้นน้องภูเก็จก็นำถาดอาหารไปล้าง ด้วยรอยยิ้ม ส่วนป้าแป๋วก็ยืนมองดูด้วยความเอ็นดูในความช่างคิดช่างถาม

เทียนทอด

ทำไมเทียนถึงหมดเมื่อทอดไปนานๆ

เด็กอนุบาล ๑ เรียนรู้เกี่ยวกับที่มาของเล่นและของใช้ ทั้งจากธรรมชาติและสังเคราะห์ขึ้นมา วันหนึ่งคุณครูให้ทุกคนนำเทียนมาคนละแท่ง จากนั้นก็ช่วยกันตัดให้มีขนาดเล็กลง แล้วนำเทียนที่ตัดเหล่านั้นใส่ลงในกระทะไฟฟ้า แล้วให้ทุกคนนั่งสังเกตการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในช่วงนั้น ขณะที่นั่งสังเกตอยู่นั้น มีเสียงของเด็กๆ เอยออกมาว่า

เด็ก :คุณครูเรากำลังทอดเทียนใช่ไหมคะ
คุณครู:ค่ะ
เด็ก : วันนี้เราจะได้กินเทียนกรอบๆ เหมือนหมูทอด

ขณะนั่งสังเกตไปเรื่อยๆ ก็เห็นว่าเทียนในหม้อเหลือน้อยลง แต่น้ำเทียนเริ่มละลายเยอะขึ้น
เด็ก : คุณครูทำไมเทียนถึงหมดเมื่อทอดไปนานๆ แล้วจะเหลือเทียนกรอบๆ เหรอคะ
คุณครู :(ยิ้ม)ทำไมถึงเป็นเช่นนั้นคะ

เด็กๆ ทุกคนนิ่งเงียบ เฝ้ามองการเปลี่ยนแปลงของเทียนจากก้อนแข็งๆ กลายเป็นของเหลว แล้วก็กลับมาเป็นของแข็งอีกครั้ง
ซึ่งก็เกิดคำถามขึ้นมากมายระหว่างการทำกิจกรรมนี้ แต่คุณครูจะไม่ผลีผลามบอกความรู้เหล่านั้น
ตรงกันข้ามกลับใช้คำถามกระตุ้นให้เกิดความสงสัยใคร่รู้อยู่ตลอดเวลา